گاتر چیست؟ انواع گاتر و کاربردهای آن‌ها در ساختمان‌سازی

گاتر یا کانال‌های جمع‌آوری آب به عنوان یکی از اجزای کلیدی در مدیریت آب باران و جلوگیری از آب‌گرفتگی در ساختمان‌ها و محیط‌های شهری به شمار می‌روند. این سازه‌ها به منظور هدایت و جمع‌آوری آب‌های سطحی طراحی شده‌اند و از فرسایش خاک، آسیب به زیرساخت‌ها و بروز مشکلات بهداشتی جلوگیری می‌کنند. در این مقاله به بررسی انواع مختلف گاتر و کاربردهای آن‌ها در ساختمان‌سازی خواهیم پرداخت.

در ادامه این مطلب می خوانید…

• گاتر چیست؟
• متریال ساخت گاتر
• انواع گاتر براساس جنس
• انواع گاتر و کاربردهای آن در ساختمان سازی
• کلام آخر

گاتر چیست؟

گاتر کانالی پیش‌ساخته است که به منظور جمع‌آوری و هدایت آب‌های سطحی طراحی شده است. این سیستم‌ها در محیط‌هایی مانند کف پارکینگ، رمپ ورودی ساختمان، موتورخانه، اطراف استخر، سونا، جکوزی، بام، تراس، روف‌گاردن، فضاهای تأسیساتی و صنعتی، کارخانجات، آشپزخانه‌های صنعتی و سرویس‌های بهداشتی کاربرد دارند. همچنین گاترهای UPVC پیش‌ساخته به‌عنوان ناودانی برای جمع‌آوری آب باران در لبه سقف‌های شیب‌دار استفاده می‌شوند. انواع کفشور خطی استیل نیز در سرویس بهداشتی ساختمان‌های مسکونی استفاده می‌شود و به آن‌ها گاتر استیل نیز گفته می‌شود.

متریال ساخت گاتر

گاترهای کف معمولاً از جنس پلی‌پروپیلن و PVC ساخته شده و همراه با گریل‌های فلزی یا پلاستیکی پیش‌ساخته به کار می‌روند. این گاترها بر اساس جنس درپوش به انواع مختلفی تقسیم می‌شوند:

1. گاتر چدنی
2. گاتر گالوانیزه
3. گاتر استیل
4. گاتر پلی‌آمید–کامپوزیتی
5. گاتر پلی‌پروپیلن

 

انواع گاتر براساس جنس

گاتر چدنی

گاتر چدنی نوعی گاتر است که درپوش آن از جنس چدن ساخته شده و در عرض‌های ۱۳ و ۲۰ سانتی‌متر تولید می‌شود. این گاترها در دو طرح شیار‌دار و مشبک عرضه می‌شوند و به دلیل مقاومت بالا در برابر شوک، ضربه و ترددهای سنگین، مناسب برای فضاهای صنعتی هستند.

لازم به ذکر است که بدنه گاتر چدنی، مانند سایر گاترها، از جنس پلی‌پروپیلن بوده و تنها درپوش یا گریتینگ آن که به صورت شیار‌دار یا مشبک روی کانال قرار می‌گیرد، از جنس چدن است.

گاتر پلی آمید

گاتر پلی‌آمید نوعی گاتر پیش‌ساخته با درپوش پلی‌آمید تقویت‌شده است که طبق استاندارد جهانی EN1433 در کلاس وزنی C250 قرار می‌گیرد. این نوع گاتر از استحکام کافی برای عبور وسایل نقلیه نیمه‌سنگین و سنگین برخوردار بوده و مناسب برای استفاده در کف سوله‌ها، کارخانجات، محیط‌های اسیدی و مناطقی با حجم آب زیاد است. همچنین، به دلیل داشتن مواد آنتی‌یووی، گاتر پلی‌آمید گزینه‌ای مناسب برای استفاده در فضاهای باز نیز محسوب می‌شود.

گاتر استیل

گاتر با درپوش استیل (Steel drainage channel) برای جمع‌آوری و هدایت آب ناشی از شست‌وشو و نظافت در کف آشپزخانه‌های صنعتی و نیمه‌صنعتی استفاده می‌شود. این نوع گاتر با ابعاد و اندازه‌های مختلف و با ضخامت ورق ۱ تا ۲ میلی‌متر از آلیاژ ۳۰۴ به‌صورت سفارشی طراحی و تولید می‌شود.

گاتر پلی‌پروپیلن

گاترهای با درپوش پلی‌پروپیلن از پرفروش‌ترین و محبوب‌ترین محصولات محسوب می‌شوند. این گاترها در مقایسه با دیگر انواع، از تنوع بالایی در رنگ‌بندی و ابعاد برخوردارند. گاتر پلی‌پروپیلن به دلیل استحکام بالای خود در کلاس وزنی A15 قرار می‌گیرد و تحمل وزنی تا ۲۵۰ کیلوگرم برای عبور افراد را دارد.

گاتر گالوانیزه

گاترهای با درپوش گالوانیزه در دو مدل شیار‌دار و مشبک تولید می‌شوند که متناسب با محل استفاده و نوع کاربری انتخاب می‌شوند. درپوش‌های شیار‌دار گالوانیزه عموماً برای فضاهای کم‌تردد یا با تردد افراد مناسب بوده و با ضخامت ورق ۱ تا ۲ میلی‌متر در کلاس وزنی A15 قرار می‌گیرند.

در مقابل، مدل مشبک که به گریتینگ گالوانیزه معروف است، برای فضاهای صنعتی با تردد سنگین طراحی شده و با توجه به نوع کاربری، در کلاس وزنی C250 جای می‌گیرد.

انواع گاتر و کاربرد آن در ساختمان سازی

گاترهای فلزی

گاترهای فلزی از جمله متداول‌ترین انواع گاترها هستند که معمولاً از فولاد گالوانیزه، آلومینیوم یا استیل ضد زنگ ساخته می‌شوند. این نوع گاترها به دلیل مقاومت بالا در برابر زنگ‌زدگی و فشار مکانیکی، گزینه‌ای مناسب برای مناطق با بارش شدید به شمار می‌آیند.

گاترهای فلزی می‌توانند در برابر فشارهای زیاد و شرایط جوی سخت مقاومت کنند. این گاتر ها با نگهداری مناسب، می‌توانند برای سال‌ها عملکرد خوبی داشته باشند. طراحی مدرن و استحکام این نوع گاترها، آن‌ها را برای ساختمان‌های تجاری و صنعتی مناسب می‌کند.

کاربردها:

ساختمان‌های تجاری و صنعتی: در این ساختمان‌ها به دلیل بارندگی‌های شدید و نیاز به سیستم‌های جمع‌آوری آب موثر مورد استفاده قرار می‌گیرند.

پروژه‌های بزرگ: مانند بزرگراه‌ها و پل‌ها، جایی که نیاز به تحمل فشار و وزن بالا وجود دارد.

گاتر پلاستیکی

گاترهای پلاستیکی معمولاً از PVC یا پلی‌پروپیلن ساخته می‌شوند. این نوع گاترها به دلیل سبک بودن و مقاومت در برابر مواد شیمیایی، گزینه‌ای محبوب در بسیاری از پروژه‌ها هستند.

هزینه پایین تولید و نصب آن‌ها باعث شده است تا گزینه‌ای مقرون‌به‌صرفه باشند. این گاترها به راحتی قابل حمل و نصب هستند و زمان نصب را کاهش می‌دهند. به دلیل استفاده از مواد پلاستیکی، این نوع گاترها در برابر زنگ‌زدگی و خوردگی مقاوم هستند.

کاربردها:

ساختمان‌های مسکونی: به دلیل قیمت مناسب و سهولت نصب، در خانه‌های شخصی و باغ‌ها استفاده می‌شوند.

فضاهای باز: در پارک‌ها و فضای سبز برای جمع‌آوری آب باران و مدیریت آب به کار می‌روند.

 

گاترهای بتنی

گاترهای بتنی معمولاً به صورت پیش‌ساخته تولید می‌شوند و به دلیل وزن و استحکام بالا، در شرایط خاص مورد استفاده قرار می‌گیرند.

این نوع گاترها می‌توانند وزن زیادی را تحمل کنند و در برابر فشار و آسیب‌های ناشی از ترافیک شدید مقاوم هستند. طول عمر بالای گاترهای بتنی، آن‌ها را برای پروژه‌های بلندمدت مناسب می‌سازد. طراحی مناسب این گاترها، در مناطقی که باران زیادی می بارد کارآمد است.

کاربردها:

پروژه‌های بزرگ و زیرساخت‌های شهری: مانند خیابان‌ها و بزرگراه‌ها، جایی که نیاز به سیستم‌های جمع‌آوری آب کارآمد و مقاوم وجود دارد.

زیرساخت‌های صنعتی: در کارخانه‌ها و انبارها که نیاز به جمع‌آوری آب‌های سطحی وجود دارد.

گاترهای کامپوزیتی

گاترهای کامپوزیتی از ترکیب مواد مختلف مانند پلاستیک و مواد معدنی ساخته می‌شوند. این نوع گاترها به دلیل ترکیب مواد، مزایای خاصی دارند.

این گاترها به دلیل ترکیب مواد، وزن کمتری دارند و در عین حال بسیار مقاوم هستند. گاترهای کامپوزیتی در برابر UV و شرایط جوی مختلف مقاوم هستند و عمر طولانی‌تری دارند. استفاده از مواد بازیافتی در تولید این گاترها باعث کاهش اثرات منفی بر محیط زیست می‌شود.

کاربردها:

پروژه‌های خاص با نیازهای خاص: مانند ساختمان‌های پایدار و حفاظت از محیط زیست.

مناطق ساحلی و مرطوب: به دلیل مقاومت در برابر رطوبت و نمک از این گاترها استفاده می شود.

گاتر سفالی

گاترهای سفالی معمولاً از خاک رس و مواد طبیعی ساخته می‌شوند. این نوع گاترها بیشتر در ساختمان‌های سنتی به کار می‌روند.

گاترهای سفالی به دلیل طراحی سنتی و رنگ‌های طبیعی، زیبایی خاصی به ساختمان‌ها می‌بخشند. این نوع گاترها در برابر آتش مقاوم هستند و به همین دلیل در مناطق با خطر آتش‌سوزی استفاده می‌شوند.

کاربردها:

ساختمان‌های سنتی: به ویژه در مناطق با معماری تاریخی که نیاز به حفظ ظاهر سنتی دارند.

باغ‌ها و فضای سبز: برای جمع‌آوری آب باران و هدایت آن به سمت نقاط مشخص.

گاترهای سبز

گاترهای سبز به عنوان یکی از فناوری‌های نوین در مدیریت آب باران شناخته می‌شوند. این نوع گاترها به‌عنوان بخشی از سیستم‌های جمع‌آوری آب باران در پروژه‌های پایدار و حفظ محیط زیست طراحی شده‌اند.

این گاترها کمک می‌کنند تا آب باران به خاک نفوذ کند و از سیلاب جلوگیری شود. استفاده از مواد طبیعی و بازیافتی در طراحی این گاترها، تأثیرات منفی بر محیط زیست را کاهش می‌دهد. این سیستم‌ها به جذب آب و ایجاد زیستگاه‌های طبیعی کمک می‌کنند.

کاربردها:

پروژه‌های پایدار: در ساختمان‌های جدید و پروژه‌های محیط‌زیستی برای کاهش اثرات منفی بر روی محیط زیست.

فضاهای باز و پارک‌ها: برای مدیریت آب باران و حفظ تنوع زیستی.

کلام آخر

گاترها به‌عنوان بخش‌های حیاتی سیستم‌های جمع‌آوری آب در ساختمان‌ها و زیرساخت‌ها عمل می‌کنند. انتخاب نوع مناسب گاتر بستگی به شرایط جوی، نوع ساختمان، نیازهای خاص پروژه و هزینه‌ها دارد. با توجه به پیشرفت‌های تکنولوژی، طراحی و مواد جدید، گاترها می‌توانند به بهبود کارایی و کاهش اثرات منفی آب باران کمک کنند. با استفاده صحیح از گاترها می‌توانیم از خسارات مالی و زیست‌محیطی ناشی از آب‌گرفتگی و سیلاب جلوگیری کنیم و به مدیریت بهینه منابع آب بپردازیم.

در نهایت، توجه به انتخاب صحیح نوع گاتر و طراحی مناسب آن در هر پروژه ساختمانی از اهمیت بالایی برخوردار است و می‌تواند به کاهش هزینه‌ها و بهبود عملکرد سیستم‌های جمع‌آوری آب کمک کند.

سوالات متداول