چرا گاتر نیاز به شیب بندی ندارد؟
گاتر یکی از اجزای کلیدی و ضروری در سیستم های زهکشی و مدیریت آب باران به شمار می رود. این ابزار کاربردی نقش مهمی در محافظت از ساختمان ایفا می کند؛ چرا که با هدایت آب باران از روی سقف ها و دیوار ها، مانع از نفوذ رطوبت به داخل سازه و ایجاد خسارت می شود. گاترها معمولاً در لبه سقف یا دیوارهای خارجی نصب می شوند و به همراه ناودان ها و لوله های آب، یک مسیر امن برای تخلیه آب فراهم می سازند. این تجهیزات در انواع جنس ها مثل: آلومینیوم، مس، فولاد گالوانیزه و PVC تولید می شوند تا بسته به شرایط آب و هوایی و نوع سازه، بهترین انتخاب را ارائه دهند.
یکی از پرسش های رایج هنگام نصب گاتر این است: «آیا گاتر به شیب بندی نیاز دارد؟» شاید در گذشته پاسخ این سؤال مثبت بود، اما امروزه با پیشرفت طراحی و تکنولوژی ساخت گاترها، در بسیاری از موارد دیگر نیازی به شیب بندی وجود ندارد. در ادامه، دلایل این موضوع را بررسی می کنیم و نشان می دهیم که چگونه طراحی مدرن گاتر ها این نیاز سنتی را برطرف کرده است.
گاتر چیست؟
گاتر (Gutter) یا جوی آب، یک کانال باریک و بلند است که معمولاً در لبه بام یا سقف ساختمان ها نصب می شود و وظیفه اصلی آن جمع آوری و هدایت آب باران به سمت ناودان یا لوله های تخلیه است. گاترها نقش بسیار مهمی در سیستم زهکشی ساختمان دارند و از تجمع آب روی سقف یا جاری شدن آن روی دیوارها و در نهایت نفوذ به داخل سازه جلوگیری می کنند.
این تجهیزات معمولاً از جنس های مختلفی مثل:
- آلومینیوم (سبک، ضدزنگ)
- فولاد گالوانیزه (مقاوم و بادوام)
- مس (زیبا و بادوام ولی گران‌قیمت)
- PVC یا پلاستیکی (مقرون به صرفه و سبک)
ساخته می شوند و در طرح ها و رنگ های متنوعی قابل تهیه هستند تا با نمای ساختمان هماهنگ باشند. به طور خلاصه، گاتر یک عنصر ساده اما بسیار حیاتی در حفاظت از ساختمان در برابر آسیب های ناشی از آب باران است.
روش نصب گاتر به چه صورت است؟
-
بررسی و اندازه گیری دقیق
پیش از آغاز نصب گاتر، لازم است طول و عرض سقف یا ساختمان را با دقت اندازه گیری کنید. این کار به شما کمک می کند تا مقدار دقیقی از گاتر و تجهیزات جانبی مورد نیاز مانند: زانو ها، اتصالات و لوله های تخلیه را تهیه کنید. همچنین بررسی شیب سقف و مشخص کردن محل مناسب برای لوله های خروجی بسیار مهم است تا آب باران به درستی تخلیه شود و از تجمع در پشت بام جلوگیری گردد.
-
انتخاب نوع مناسب گاتر
با توجه به شرایط اقلیمی منطقه، نوع سازه و بودجه ای که در اختیار دارید، گاتر مناسب را انتخاب کنید. برای مثال، در مناطقی با بارش سنگین، گاترهای مستطیلی با ظرفیت بالا عملکرد بهتری خواهند داشت. جنس گاتر (مانند آلومینیومی، PVC یا فلزی) نیز باید متناسب با نیاز و شرایط انتخاب شود.
-
نصب گاترها
بعد از نصب براکت ها یا نگهدارنده ها روی لبه سقف، گاترها را به صورت دقیق روی آن ها قرار دهید و به یکدیگر متصل کنید. استفاده از زانوها و اتصالات مناسب باعث می شود آب به راحتی به سمت لوله های تخلیه هدایت شود. در صورت استفاده از گاترهای فلزی، حتماً از درزگیر های ضدآب در محل اتصال ها استفاده کنید تا از نشتی جلوگیری شود.
-
نصب لوله های تخلیه
لوله های تخلیه باید به طور مستقیم به گاترها وصل شوند و آب جمع شده را به محل مناسب مانند: فاضلاب شهری یا چاه جذبی هدایت کنند. نصب این لوله ها باید به گونه ای باشد که آب از فونداسیون ساختمان دور نگه‌داشته شود تا از آسیب های ناشی از نفوذ رطوبت جلوگیری شود.
-
تست نهایی
سیستم در پایان، با ریختن آب در داخل گاتر، عملکرد سیستم را بررسی کنید. اطمینان حاصل کنید که هیچ نشتی ای وجود ندارد و آب به صورت روان و بدون گرفتگی به سمت پایین جریان دارد. این تست ساده کمک می کند تا پیش از شروع بارش های واقعی، از کارایی صحیح سیستم مطمئن شوید.
مواد استفاده شده در گاتر ها
گاتر از مواد گوناگونی ساخته می شوند که هرکدام با توجه به ویژگی ها و شرایط محیطی خاص، عملکرد متفاوتی را ارائه می دهند. هدف اصلی در انتخاب جنس گاتر، دستیابی به بیشترین کارایی در هدایت، جمع آوری و دفع آب باران است، به طوری که سیستم زهکشی ساختمان بدون اختلال عمل کند و از آسیب های ناشی از رطوبت جلوگیری شود. این مواد به گونه ای طراحی شده اند که علاوه بر استحکام و دوام، کمترین میزان اصطکاک با جریان آب را داشته باشند تا آب باران با بیشترین سرعت و کارایی به سیستم تخلیه هدایت شود.
برای نمونه، گاتر های ساخته شده از پلی پروپیلن، به دلیل سطح صاف، سبک بودن، مقاومت بالا در برابر خوردگی و مواد شیمیایی، گزینه ای بسیار مناسب برای مناطق با رطوبت بالا یا بارندگی شدید هستند. این نوع گاترها نه تنها دچار پوسیدگی نمی شوند، بلکه نصب آسان تری نیز دارند و در برابر تغییرات دمایی پایدارند.
در مقابل، گاترهای فلزی نظیر چدنی، استیل ضدزنگ یا فولاد گالوانیزه به دلیل استحکام بالا، بیشتر در محیط های صنعتی یا مکان هایی با بار ترافیکی سنگین کاربرد دارند. این نوع گاترها به خوبی فشار های مکانیکی را تحمل کرده و به دلیل سطح مقاوم، جریان آب را بدون گرفتگی یا نشت به سیستم فاضلاب هدایت می کنند. با این حال، برای حفظ دوام و جلوگیری از زنگ زدگی در این نوع گاترها، استفاده از پوشش های محافظ یا رنگ های ضدزنگ الزامی است.
در نهایت، انتخاب جنس مناسب گاتر باید با در نظر گرفتن عواملی چون شرایط آب و هوایی، میزان بارندگی، نوع ساختمان، بودجه و نحوه نگهداری انجام شود تا یک سیستم زهکشی مطمئن و کارآمد فراهم گردد.
جمع بندی
در سیستم های مدرن گاتر پیش ساخته، طراحی به گونه ای انجام شده که نیاز به شیب بندی سنتی را از بین می برد. این گاترها دارای ساختاری داخلی با شیب استاندارد یا طراحی شبکه ای هستند که جریان آب را به صورت خودکار و مؤثر به سمت خروجی هدایت می کند. همچنین، استفاده از درپوش های گریتینگ و اتصالات دقیق باعث آسانی حرکت آب و جلوگیری از تجمع آن می شود. بنابراین، در بسیاری از پروژه های امروزی، گاترها بدون نیاز به شیب بندی دستی نصب می شوند و همچنان عملکرد بهینه ای در هدایت و تخلیه آب باران ارائه می دهند.